De (on)zin van werkgeluk
Werkgeluk, bestaat dat? Die vraag lijkt tegenwoordig veel vaker gesteld te worden dan vroeger, dat is duidelijk. Ooit was een mens bijvoorbeeld zestig jaar lang molenaar, chauffeur of leraar, zonder er al te veel bij stil te staan wat werkgeluk eigenlijk betekende. Nu willen mensen vooral een baan die past. Een bevredigende baan.
Hoe realistisch is het?
In de praktijk blijkt dat werkgeluk niet vanzelfsprekend is. Er zijn mensen die werkgeluk als een utopie beschouwen. Het zijn de mensen die luidop fantaseren over een winnend staatslot en vertellen hun collega’s aan de koffietafel dat ze in zo’n geval de volgende dag niet meer zouden terugkomen. En ook niet de dag daarna. Aan de andere kant zijn er mensen die zo van hun werk houden dat ze het zelfs vrijwillig zouden blijven doen, zelfs na hun pensioen. Misschien omdat ze anders niets te doen zouden hebben, maar ook omdat ze oprecht gelukkig worden van hun werk. Zijn zij dan geluksvogels? Of is werkgeluk ook bereikbaar voor degenen die dat willen? En hoe kun je andere mensen daar bij helpen?
Ingrediënten voor werkgeluk
Het internet staat bomvol met adviezen voor mensen die op zoek zijn naar werkgeluk of voor werkgevers die willen dat hun medewerkers ‘werkgelukkig’ zijn. Zorg ervoor dat de taken interessant zijn, bijvoorbeeld. Zorg voor erkenning en waardering, en zorg voor een goede balans tussen werk en privé. Creëer een gezonde bedrijfscultuur waar medewerkers trots kunnen zijn op hun werk en werkgever, en ga zo maar door.
Dit lijken misschien voor de hand liggende zaken, maar veel bedrijfsartsen en -psychologen weten dat veel werkgevers op verschillende vlakken tekortschieten. Volwassen leiderschap is niets minder dan een kunst. Het is geen gemakkelijke taak om ervoor te zorgen dat medewerkers zich gezien voelen, en onderzoek toont aan dat het van groot belang is dat medewerkers uitdaging ervaren. Krijg dat maar eens voor elkaar in een grote organisatie.
De universiteit van Berkely (VS) stelde na een onderzoek in 2019 vier pijlers op voor werkgeluk:
- Doel, waarbij je het gevoel hebt dat jouw kernwaarden worden weerspiegelt
- Betrokkenheid, waarin je je autonoom en effectief voelt
- Veerkracht, waarin je het vermogen hebt om met tegenslagen om te gaan
- Vriendelijkheid, waarin je respect en waardigheid ervaart tussen jezelf en anderen
De grote vraag die vooraf gaat aan deze pijlers is natuurlijk: vind je je werk leuk? En zo niet, wat doe je dan?
Obstakels voor werkgeluk
Als psychologen zien we één obstakel veel terugkomen bij medewerkers. Het komt nogal eens voor dat iemand in een verzuimbegeleidingstraject moet bekennen dat hij of zij eigenlijk wel een beetje is uitgekeken op zijn of haar werk. ‘Maar ja’, klinkt het dan vaak: ‘Wat moet ik dán?’
Of: ‘Maar ik verdien hier zó goed…’
Of: ‘Maar dan moet ik weer ergens helemaal overnieuw beginnen…’
Of: ‘Ik ben al eens vaker van baan gewisseld in de laatste jaren…’
De bezwaren zijn begrijpelijk. Stabiliteit, weten waar je aan toe bent en het verlangen naar een solide basis zijn serieuze zaken die niemand licht opvat. Aan de andere kant bedekken deze bezwaren vaak iets anders, namelijk de angst om een keuze te maken. Ook dat is natuurlijk begrijpelijk. Maar wanneer er signalen zijn dat het tijd is om in beweging te komen, kan het juist verstandig zijn om precies dat te doen.
Angst is ook hier een slechte raadgever, en het comfort van het oude en bekende kan in zo’n geval duur worden betaald. Het werk kan bijvoorbeeld een sleur worden, de wekker lijkt steeds vroeger te gaan ’s ochtends, of men komt na een dag werken steeds vermoeider thuis. Het advies in zo’n situatie is dan ook: spring!
Een ander obstakel voor werkgeluk: een gebrek aan zelfkennis. Niet iedereen weet per se waar hij of zij goed in is, en dat kan het zoeken naar een andere baan best lastig maken. Weet je wat jouw talenten zijn en waar je energie van krijgt? En als je dat niet weet, wat kun je dan doen? Er zijn gelukkig genoeg professionals die d.m.v. coaching kunnen helpen bij de vraag wat goed bij je past en wat je leuk vindt om te doen. Het is belangrijke kennis die de uiteindelijke sprong veel gemakkelijker maakt.
Kun je werkgeluk afdwingen?
Is het dan inderdaad maakbaar, dat werkgeluk? Het lijkt er wel op. Help mensen zoeken naar een baan die past bij hun kernwaarden, waar ze zich betrokken bij voelen, waar je kan vallen en weer op kan staan, en waar ze positieve relaties ervaren. Maak mensen bewust van het feit dat ze kunnen switchen als het tegenzit, en dat goed om is om te weten waar ze warm van worden – of juist koud. Eerlijkheid speelt daarbij een belangrijke rol. Banen veranderen en mensen veranderen ook. Een schoen die ooit perfect paste, kan na een paar jaar behoorlijk wringen. Werkgeluk vind je pas weer wanneer je durft mee te bewegen.
Meer artikelen voor tips en inspiratie

Hoe je persoonlijke ontwikkeling voor medewerkers makkelijker maakt
Als werkgever weet je hoe belangrijk het is dat medewerkers werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Maar hoe pak je dit het beste aan? In dit artikel geven we je een aantal tips.

Overspannen medewerker: het voorstadium van burn-out
Weet jij wat overspannen zijn inhoudt? En hoe herken je de signalen bij jouw medewerkers? Wij vertellen je dit en meer in dit artikel!

7 Dimensies van het welzijn van medewerkers
Welzijn kent veel verschillende dimensies: fysiek, emotioneel, spiritueel, intellectueel, sociaal, financieel en werkinhoudelijk. Hoe ga jij als werkgever hier mee om?

Stress is gezond! Het is maar hoe je het bekijkt (deel 2)
Stress heeft een slecht imago en dat is onterecht! De juiste verhouding van cortisol en DHEA kan zelfs een positief effect hebben op de gezondheid en prestaties.

Kun je veerkracht van medewerkers versterken met Virtual Reality?
Elke werkgever wil veerkrachtige medewerkers. Maar hoe versterk je die veerkracht? En welke rol kan Virtual Reality daarin spelen?

Loslaten doe je zo!
Onplezierige zaken kosten veel energie en putten je uit. Ontdek hoe je kunt loslaten en meer in het moment kunt leven.

Amplitie: wat levert het op en hoe pas je het toe?
Met amplitie verhoog je het werkplezier van medewerkers, verstevig je hun fysieke en mentale gezondheid én versterk je de betrokkenheid bij de organisatie. Tenminste, dat is het idee. Maar hoe doe je dat dan precies?

Stress is gezond! Het is maar net hoe je het bekijkt
Goed nieuws: uit onderzoek van Yale University in samenwerking met Cambridge blijkt dat stress niet alleen maar de vijand is, maar ons ook juist gezonder kan maken!

Werkstress verminderen bij medewerkers doe je zó
Wist je dat maar liefst 21% van verzuimdagen gerelateerd is aan stress op het werk? Maar wat valt er onder werkstress en hoe vlieg je dit probleem aan als werkgever?

Burn-out ligt ook aan de werkomgeving, niet alleen aan de werknemer
Ontstaat burn-out door specifieke karaktereigenschappen van medewerkers? Uit onderzoek blijkt dat juist de werkomgeving een grote rol speelt bij een burn-out.